6.Sınıf Evren Yayınları Sosyal Bilgiler Ders Kitabı 77.Sayfa Cevapları 2014-2015

6.Sınıf Evren Yayınları Sosyal Bilgiler Ders Kitabı 77.Sayfa Cevapları

6.Sınıf Evren Yayınları Sosyal Bilgiler Ders Kitabı 77.Sayfa Cevapları

Gözden Geçirme
Karahanlılar, Gazneliler ve Büyük Selçuklular
zamanındaki ünlü devlet adamlarının özelliklerini ve
Türk - İslam dünyasına katkılarını değerlendiriniz.

CEVAP:

• Türk İslam Devletleri’nde, İslam öncesi Türk Devletleri’nde görülen “ülke hanedan mensuplarının ortak malıdır” ve “kut anlayışı” devam etmiştir.
• “Kut”un belli bir hanedana verilmesi düşüncesn devamı nedeniyle, Timur Oğuz Han soyundan gelmediği için “Han” ve “Sultan” ünvanı verilmemiş “emir” denmiştir.
• “Kut anlayışı” Memlûklulerde uzun bir süre uygulanmamış kabiliyetli kişiler ordunun onayı ile hükümdar olmuştur.
• İslamî dönemden önce olduğu gibi, hükümdar ailesinden olan erkeklerin tahta geçme hakkı bulunmaktadır. Bu sebeple merkezî otorite güçlü tutulamış, taht kavgaları devleti zayıflatmıştır.
• Tahta geçmede İslam öncesi dönemde aile mensupları ve beyler etkili iken bu dönemde devlet adamları daha etkili olmuştur.
• Türkiye Selçuklularında büyük şehzadenin tahta geçmesi geleneği uygulansa da, devlet adamlarının etkisiyle her zaman buna uyulmamıştır (I. Gıyaseddin Keyhusrev, İzettin Keykavus).
• Hükümdarlar çocuk yaşta başa geçtiklerinde devleti yönetme sorumluluğu geçici olarak Naiblere verilirdi.
• Büyük Selçuklularda “melik”lerin (şehzadelerin) yetiştirilmesinden “atabey” unvanlı görevliler sorumludur.
• Üstün sıfatlarla nitelendirilen hükümdar, “saray”, “hükûmet”, “ordu” ve “adalet” müesseselerinin başında bulunmaktadır.
• Hükümdar “yasama”, “yürütme” ve “yargı” yetkilerini şahsında toplamıştır.
• Hükümdar zulem uğrayan halkın kendine ulaşacağı “Divan-ı Mezalim”e başkanlık ederdi. Ordulara kumanda eder, yüksek memurları tayin ederdi.
• Sultan’ın belirli kuralalra dahilinde bildirdiği emirler kanun hükmünde olup itaat şarttır.
• Karahanlılarda hükümdarlara “İlig”, “Hakan”, “Han” ünvanlar verilmiştir. Türk-İslam Devletlerinde“Sultan” ünvanını kullanan ilk hükümdar Gazneli Mahmut’tur. Selçuklularda ise ilk zamanlarda “Melik”,“Emir” ünvanları kullanılırken, Melikşahla birlikte “Sultan-ı Azam” ünvanı kullanılmıştır.
• Hükümdarlık sembolleri; hutbe okutmak, para bastırmak, tuğra, sancak, taht, çetr (şemsiye),saltanat çadırı, asa, nevbet, tıraz (Abbasi halifelerinin gönderdiği giyisi), hilat (tıraz ile beraber gelen eşyalar), menşur (halifenin gönderdiği yazılı belge)

okulsoru.com